عزت نفس

عزت نفس

مقدمه

شکست و ناتوانی انسان فقط یک دلیل دارد که آن هم ایمان نداشتن به واقعیت خود است (ویلیام جیمز 1964، به نقل از مهدی گنجی، 1378). داشتن عزت نفس سالم یک نیاز اساسی انسان است و چیزی است که ما پیوسته برای رسیدن به آن تلاش می‌کنیم.
ولی بعضی مردم هرگز به خود انگاره‌ای که بتوانند با آن احساس راحتی کنند، نمی‌رسند و تا ابد زندگیشان، بر اثر شکهایی که نسبت به خود دارند، دست خوش نارحتی و عذاب می‌شود. بهترین سرمایه گذاری در زندگی ارتقاء عزت نفس است. عزت نفس پایین موجب می‌شود که ما خود واقعیمان را با شرمندگی پنهان کنیم. ما جلوه‌های تدافعی به خود می گیریم و مانع از شکوفایی تواناییهایمان می‌شویم. (ایلین شیهان 1964، به نقل از مهدی گنجی 1378).
یکی از مؤثرترین راههای کمک به نوجوانان، حفظ عزت نفس آنهاست. عزت نفس زیاد یکی از باارزش ترین منابعی است که نوجوان می‌تواند در اختیار داشته باشد. نوجوانی که از عزت نفس زیاد برخوردار است خیلی مؤثرتر می‌آموزد روابط سودبخشتری را برقرار کند. بهتر می‌تواند از فرصتها استفاده کند و مولّد و خودکفا باشد. و در مقایسه با نوجوانی که عزت نفس کم دارد دیدگاه روشنتری نسبت به مسیر زندگی خوش دارد. به علاوه نوجوان برای یک زندگی سودمند و کامل به بنیادی استوار نیاز دارد، بنابراین وقتی که با عزت نفس کاملاً رشد یافته مرحله نوجوانی را پشت سر می‌گذارد، در واقع مجهز به بخش عمده‌ای از این بنیاد استوار، وارد دنیای بزرگسالی می‌شود.
در این عصر، یکی از مهم ترین منابعی که می‌توان در نوجوان تقویت کرد احساس ارزشمند بودن است. این نیرویی است که ممکن است همیشه در درون نوجوان باشد. زمانی که این نیرو در وجود او حضوری قوی داشته باشد و او مکانیزم‌های ایمن نگهداشتن آن را بشناسد می‌تواند در زندگی به آن تکیه کند. (هریس کلمر، امینه کلارک 1929 به نقل از پروین علی پور 1378).
تعریف عزت نفس( self regard) 

جوان و ابراز وجود

جوان و ابراز وجود
«به استعداد خودت ایمان داشته باش، همانطور که به خدا ایمان دارى. روح تو پاره اى از آن «واحد» بزرگ است، نیروهایى که در تو هست، مانند دریاى وسیعى، عمیق و بى پایان است.[1]
ویلکو
«هیچ راهى، بهتر از آنکه به مشکلات منتهى مى گردد، انسان را به سر منزل احتیاط و مآل اندیشى نمى رساند، دست تواناى مصائب بهتر از انگشتان نیکبختى و اقبال، هر خطا و اشتباهى را به انسان نشان مى دهد.[2]»
دانیال
از مناسبات انسانى جوانان در زندگى؛ رابطه آنان با خویشتن خود مى باشد. و چگونگى این رابطه بر ارتباطات آنان با جامعه، خانواده، خدا و هستى، نیز انرژى تعیین کننده دارد.
رابطه جوان و خویشتن در چند مقوله فرعى تر به طور دقیق این گونه تبیین مى شود:
(درک) کشف خود، پذیرش خود، علاقه به خود (حب ذات) و ابراز خود (ابراز وجود، اثبات ذات) با این توضیح که جوان، ابتدا در صدد کشف ظرفیتهاى پنهان خویش بر مى آید تا بتواند خود را درک کند و این امر، علاوه بر مهارتهاى خودشناسى، در پرتو معاشرت سازنده با دیگران، حاصل مى شود. پس از آن جوان، موجودیت خویش اعم از قابلیتها و نارساییهایش را مى پذیرد و اصطلاحاً با واقعیت سازگار مى شود و در مرحله بعد؛ علاقه به خویشتن، از راه مى رسد که این علاقه در همه اشخاص، ضرورتا، در حدى معتدل، تنظیم نمى شود، بلکه بعضاً حالت افراط یا تفریط نیز به خود مى گیرد. و در نهایت پس از وصول به این مرحله، موقعیت مناسبى براى ابراز خود یا «ابراز وجود» مهیا مى شود.
آثار برجسته اى که در پرتو ابراز وجود، حاصل مى شود، عمدتاً عبارتند از: خود شکوفایی[3] (تحقق خویشتن)، تأمین یک نیاز اساسى روانى، مساعدت در جهت سلامت روحى، تقویت حس خوشبینى، پرورش اعتماد به نفس و بهبود مناسبات انسانى با دیگران، که البته هر یک از مفاهیم مذکور، نیاز بیشترى به توضیح و تبیین دارد که از عهده این بحث خارج است و صرفاً به ذکر آثار اکتفا مى شود.
در مقابل اگر، فرد نتواند به خوبى نیاز به ابراز وجود را در خویش تأمین نماید، ناگزیر به واکنشهایى دست مى زند که خالى از نگرانى و مخاطره نیست، به عنوان مثال، جوانى که نمى تواند از طرق مثبت ابراز وجود نماید، به «منفى گرایی[4]» روى مى آورد و به مقابله به جبهه گیرى در قبال اطرافیان و همسالان اقدام مى نماید و سعى بر آن دارد که از موضعى خصمانه و منفى با دیگران مواجه شود. حتى باید اذعان کرد که برخى از پدیده هاى رفتارى نامطلوب نظیر دروغ، تظاهر به موفقیت، اغراق در ارزیابى خویشتن و مبالغه در تواناییهاى شخصى، زمانى در شخصیت جوان، ظاهر مى شوند که وى فرصتهاى مناسب را براى «ابراز وجود» به صورت مثبت و سازنده از دست داده و در کمال نا امیدى، به شیوه هاى منفى، روى آورده است. 

جوان و ابراز وجود

جوان و ابراز وجود

« به استعداد خودت ایمان داشته باش، همانطور که به خدا ایمان داری . روح تو پاره‎ای ازآن« واحد » بزرگ است نیروهایی که در تو هست، مانند دریای عمیق و بی‎پایان است.»
ویلکو
« هیچ راهی، بهتر از آنکه به مشکلات منتهی می‎گردد، انسان را به سرمنزل احتیاط و مآل‎اندیشی نمی‎رساند، دست توانای مصائب بهتر از انگشتان نیکبختی و اقبال، هر خطا و اشتباهی را به انسان نشان می‎دهد.»
دانیال
از مناسبات انسانی جوانان در زندگی، رابطه آنان با خویشتن خود می‎باشد. و چگونگی این رابطه برارتباطات آنان با جامعه ، خانواده، خدا و هستی، نیز اثری تعیین کننده دارد. رابطه جوان و خویشتن در چند مقوله فرعی‎تر به طور دقیق این‎گونه تبیین می‎شود: (درک) کشف خود ، پذیرش خود ، علاقه به خود(حب ذات) و ابراز خود (ابراز وجود اثبات ذات) با این توضیح که جوان، ابتدا درصد کشف ظرفیتهای پنهان خویش برمی‎آید تا بتواند خود را درک کند و این امر، علاوه برمهارتهای خودشناسی، در پرتو معاشرت سازنده با دیگران، حاصل می‎شود .پس از آن جوان، موجودیت خویش اعم از قابلیتها و نارساییهایش را می‎پذیرد و اصطلاحاً با واقعیات سازگار می‎شود و در مرحله بعد: علاقه به خویشتن، از راه می‎رسد که این علاقه در همه اشخاص، ضرورتاً، درحدی معتدل، تنظیم نمی‎شود بلکه بعضاً حالت افراط یا تفریط نیز به خود می‎گیرد . و در نهایت پس از وصول به این مرحله، موقعیت مناسبی برای ابراز خود یا « ابراز وجود» مهیا می‎شود.
آثار برجسته که در پرتو ابراز وجود، حاصل می‎شود عمدتاً عبارتند از : خود شکوفایی (تحقق خویشتن)، تأمین یک نیاز اساسی روانی، مساعدت در جهت سلامت روحی، تقویت حس خوشبینی، پرورش اعتماد به نفس و بهبود مناسبات انسانی با دیگران، که البته هر یک از مفاهیم مذکور، نیاز بیشتری به توضیح و تبیین دارد که از عهده این بحث خارج است و صرفاً به ذکرآثار اکتفا می‎شود . 

تأثیر آموزش ابراز وجود بر رفتار خود ابرازی دانش آموزان مقطع دبیرستان شهرستان نایین

تأثیر آموزش ابراز وجود بر رفتار خود ابرازی دانش آموزان مقطع دبیرستان شهرستان نایین

چکیده
هدف از این پژوهش، بررسی میزان تأثیر آموزش ابزار وجود بر رفتار خودابرازی دانش آموزان مقطع متوسطه شهرستان نایین و نیز مقایسه میزان تأثیر این آموزش بود.از اهداف دیگر پژوهش، بررسی رابطه ابراز وجود با عملکرد تحصیلی و وضعیت اقتصادی این دانش آموزان است.
شیوه نمونه گیری به صورت خوشه ای تصادفی انجام گرفت.بدین منظور 40 نفر از دانش آموزان دختر و پسر(20 دختر و 20 پسر)در سال تحصیلی 81-1380 که در پرسشنامه خودابزاری پایین ترین نمره را به دست آورده بودند، به طور تصادفی در دو گروه آزمایش و دو گروه گواه قرار گرفتند. آموزش ابراز وجود برروی گروههای آزمایش به اجرا درآمد و گروههای گواه این آموزشها را دریافت نکردند.طول مدت آموزش سه هفته و به طور متوالی بود.پرسشنامه ابراز وجود، قبل از آموزش به عنوان پیش آزمون و پس از آموزش به عنوان پس آزمون بر روی گروههای گواه و آزمایش اجرا گردید. سؤالات پرسشنامه قبل از اجرا تحلیل شد و ضریب آلفای کرونباخ آزمون برابر با 7/0 محاسبه گردید.
نتایج تحلیل کوواریانس نشان داد که آموزش ابراز وجود در گروه آزمایش به طور معنی داری رفتار خودابرازی را نسبت به گروه گواه افزایش داد(0 p )همچنین، تفاوتبین میانگین نمرات ابراز وجود در پسران و دختران معنی دار بود(04/0 p )، و میانگین نمرات ابراز وجود در دانش آموزان پسر بیش از دانش آموزان دختر به دست آمد.
نتایج تحقیق همچنین نشان داد که بین نمرات ابراز وجود و عملکرد تحصیلی رابطه وجود دارد(02/0 p )، ولی این رابطه برای وضعیت اقتصادی، تحصیلات مادر و پدر، تعداد اعضای خانواده، سن و پایه دانش آموز معنی دار نبود.
کلید واژه ها:آموزش ابراز وجود، رفتار خودابرازی، عملکرد تحصیلی. 

ابراز وجود

ابراز وجود
جرأت مندی یک شیوه ارتباطی است که بر حقوق فرد به طریقی قابل احترام تأکید می‌کند و فرد به طور صریح و قابل قبول‌تر حرف‌هایش را ابراز می‌کند به طوری که دیگران بهتر آنها را می‌فهمند و در نتیجه کمک بیشتری برای رسیدن به حرف‌هایشان دریافت می‌کنند.
رفتار جرأت مندانه یک ابراز خالصانه نقطه نظرات، احساسات و باورها است. رفتاری است که حقوق فرد با شأن و احترام رعایت می‌شود و جرأت مند بودن از طریق کلمات، رفتار و عکس‌العمل‌های فرد مشاهده می‌شود. توجه خالصانه به افکار و نقطه نظرات و احساسات خود با نشان دادن احترام و توجه به دیگران انقلابی برای رفتار جرأت‌مند است. یک پیغام برای پذیرش رفتار جرأت‌مندانه ابراز خواسته‌ها و نیازهای فردی همراه با درخواست ابراز آن از دیگران است.
ویژگی‌های شخص جرأت‌مند یک صدای آرام، دوستانه، برخورد چشمی، حالت آرام و ژشت باز و راحت می‌باشد. شخص جرأت‌مند اعتماد به خود و عزت نفس دارد و از حقوق خود به اندازه حقوق دیگران دفاع می‌کند. چنین فردی غالباً بر هدف‌های شخصی خود دست می یابد. در تعاریف اولیه ابراز وجود تقریباً تمام مهارت‌های تعاملی درج شده است برای مثال لازاروس، (1971)ابراز وجود را دارای چهار مولفه می‌داند:  

ابراز وجود

ابراز وجود
آیا هرگز در حالتی گیر کرده‌اید که احساس ناامیدی و ناتوانی بکنید و ندانید که چگونه باید رفتار کنید؟ آیا تا به حال دیگران شما را برای انجام خواسته‌هایشان تحت فشار قرار داده‌اند بطوری ‌که شما از سر اجبار و برخلاف میل خود تسلیم شده‌ باشید؟ اگر چنین مواردی در زندگی شما بارها و بارها تکرار شده باشد، حتما لازم است که روش‌هایی را بیاموزید که بتوانید در چنین شرایطی رفتار مناسبی داشته باشید.
ا هرگز در حالتی گیر کرده‌اید که احساس ناامیدی و ناتوانی بکنید و ندانید که چگونه باید رفتار کنید؟ آیا تا به حال دیگران شما را برای انجام خواسته‌هایشان تحت فشار قرار داده‌اند بطوری ‌که شما از سر اجبار و برخلاف میل خود تسلیم شده‌ باشید؟ اگر چنین مواردی در زندگی شما بارها و بارها تکرار شده باشد، حتما لازم است که روش‌هایی را بیاموزید که بتوانید در چنین شرایطی رفتار مناسبی داشته باشید.
ابراز وجود یعنی اینکه دل و جرات داشته ‌باشید و بتوانید از حق خود و خواسته خود دفاع کنید و نگذارید حق شما ضایع گردد و یا مجبور به کاری شوید که تمایلی به آن ندارید. افرادی که در این زمینه مشکل دارند، بازیچه خواسته‌های دیگران می‌شوند و دائما احساس ناراحتی از وضعیت موجود دارند و خود را سرزنش می‌کنند. راه حل این کار سرزنش کردن خود نیست. روش‌هایی را باید یاد بگیرید تا برای همیشه از این مشکلات دور شوید.
 

تعریف عزت نفس و اعتماد به نفس

عزت نفس و اعتماد به نفس میزان ارزش و اعتباری است که یک فرد در زمینه های مختلف زندگی به ویژه در زندگی های خانوادگی، اجتماعی، تحصیلی، جسمانی و هوش برای خود قائل است. عزت نفس عبارت است از قضاوت و نگرشی که شخص بطور مداوم و پیوسته از ارزشهای خودش انجام داده و معمولاً حفظ می نماید. به اعتقاد کوپر، این نگرش معمولاً از دوران کودکی آغاز می شود و تحت تاثیر فرهنگ، جامعه و خانواده تقویت می شود. این احساس به ما توانایی می دهد که خود را علیرغم اشتباهات و شکستهایمان با اهمیت دانسته و مورد قبول و تأیید قرار دهیم. (کوپر اسمیت ، 1993).
چرا به عزت نفس نیاز داریم؟ گرینبرگ  در تبیین چرائی مسئله، نظریه ای بیان نموده است که بر اساس این نظریه چون عزت نفس ما را از اضطراب محافظت می نماید به آن نیاز داریم. گرینبرگ در توضیح نظریه خود می گوید: از بدو تولد تا اوایل کودکی تنها اساس علامت امنیت، مراقبتی است که از جانب والدین اعمال می شود. والدین نیازهای فرزندان را بر آورده ساخته و از اضطراب آنها می کاهند.(گرینبرگ، 1992).
از عزت نفس به عنوان یک سپر فرهنگی در مقابل اضطراب نام می برد، از آنها که عزت نفس زمینه را برای تجارب زندگی کودک و نوجوانان فراهم می کند، مثبت بودن آن ارزش ویژه ای دارد. (‌فرنچ وارگو- 1998).
جسارت داشتن همچنین به معنی پذیرش مسئولیت زندگی و انتخاب های خود است، یعنی خودتان تصمیم بگیرید نه این که صرفاً دستخوش پیش آمدها شوید و یا تابع تصمیم دیگران باشید، همچنین افراد دیگر یا شرایط را به خاطر آن چه برایشان رخ می دهد، ملامت نکنید، اگر شما مسئولیت زندگی خود را بپذیرید آن گاه می توانید بخش هایی از زندگی خود را که دلخواه نیستند تغییر دهید. اگر شرایط بیرونی را مسئول زندگی خود بدانید، معنایش این است که از تغییر زندگی خود عاجزید، وقوف بر این نکته که افکار و اعمال ما سازنده ی زندگی ما هستند و اینکه ما مسئول رویدادهای زندگی خویش هستیم جالب و هیجان انگیز است(‌شهنی ییلاقی، 1379).